Ανάλυση συνωστισμού...

Απόσπασμα άρθρου (Σεπτέμβριος 2006) του επίτιμου Α' ΓΕΕΘΑ στρατηγού Καλεντερίδη:

...Και δια την ιστορικήν μνήμην και τη σύνδεσή της με την Τουρκικήν εξωτερικήν πολιτικήν, θα πρέπει να σημειώσω την τραγικήν επέτειον της Μικρασιατικής Καταστροφής, η οποία οδήγησε εις την ερήμωσιν των Αρχαίων Πατρίδων, των επί χιλιετηρίδων κατοικούμενων από Ελληνικούς πληθυσμούς. Μετά τούς νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13, οπότε και το Ελληνικό Κράτος εδιπλασίασε την έκτασή του, εχάθη η ευκαιρία ενσωμάτωσης της Β. Ηπείρου και της Κύπρου, παρά το ότι η Ελλάς εισήλθε στον Α’ Π.Π. στο πλευρό της Αντάντ (των νικητών) εκτιμώντας ότι θα αποκομίσει μεγάλα οφέλη.

Από τα τέλη του 1921 ο Κεμάλ έχει ήδη παρασύρει τις Ελληνικές δυνάμεις μακριά από τις ανεφοδιαστικές πηγές τους, τις έχει οδηγήσει σε κόπωση και σε άγνωστο προς αυτούς θέατρο επιχειρήσεων. Ήδη ο Κεμάλ προτείνει την απόδοση της Σμύρνης στην Τουρκία και την καταβολή αποζημιώσεων, όταν ο Δημ Γούναρης προσπαθεί στην Ευρώπη να εξασφαλίσει τη σύναψη δανείων. Το Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1922 πραγματοποιείται Διασυμμαχική Συνδιάσκεψη στο Παρίσι για να λυθεί το μικρασιατικό. Οι Σύμμαχοί μας, στο πλευρό των οποίων η Ελλάς είχε πολεμήσει την περίοδο του Α' ΠΠ, προσπαθούν να αφαιρέσουν όλα τα οφέλη τα οποία είχε αποκομίσει η χώρα, με τις θυσίες της και τη σταθερή της πολιτική υπέρ της Αντάντ, προφασιζόμενοι την αλλαγή που έγινε στην Ελληνική Κυβέρνηση το Νοέμβριο του 1920.

Στην πραγματικότητα όμως, η Γαλλία το 1921 προέβη σε Γαλλοκεμαλικό (όχι Γαλλοσουλτανικό) σύμφωνο αποχώρησης των Γάλλων από τη ΝΑ Μικρά Ασία (Κιλικία κλπ), αναγνωρίζοντας ουσιαστικά τον Κεμάλ ως πολιτική οντότητα και εκπρόσωπο της Τουρκίας και αγνοώντας πλήρως το Σουλτάνο της Κων/πολης. Το σύμφωνο αυτό επιπρόσθετα καλούσε τους Γάλλους οικονομικούς παράγοντες να αναπτύξουν οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία γεγονός που μαρτυρεί ότι οι Σύμμαχοί μας ουδόλως επηρεάστηκαν από τις πολιτικές αλλαγές στην Ελληνική πολιτική σκηνή, αλλά τα κριτήρια της απομόνωσης της Eλλάδoς ήταν οικονομικό. Ομοίως οι Ιταλοί υπογράφουν με τον Κεμάλ συμφωνο αποχώρησης από την Αττάλεια. Ο Κεμάλ σταδιακά, μετά τις αποχωρήσεις αυτές δύναται να επικεντρωθεί στις επιχειρήσεις με τους Έλληνες. Η Σοβιετική Ένωση από την άλλη πλευρά θεωρούσε επεκτατικό πόλεμο την Ελληνική εκστρατεία και ήδη είχε συνάψει δυο συμφωνίες με τον Κεμάλ μία για το διαμοιρασμό των εδαφών της Αρμενίας και μία ως σύμφωνο φιλίας το οποίο αφορούσε τη λειτουργία των Στενών και οικονομοτεχνική βοήθεια. Η στενή σχέση που προσπαθούσε να επιτύχει ο Κεμάλ, εθορύβησε τις Δυτικές Χώρες οι οποίες με τη σειρά τους προσεπάθησαν να προσεγγίσουν τον Κεμάλ, επιτείνοντας την απομόνωση της Ελλάδος.

Τον Αύγουστο του 1992 αρχίζει η επίθεση του Κεμάλ, η οποία θα οδηγήσει στη διάσπαση του μετώπου και την ταχύτατη σύμπτυξη των Ελληνικών Δυνάμεων. Οι Ελληνικοί πληθυσμοί της Μικράς Ασίας, ήδη προσπαθούν να διασωθούν μετακινούμενοι προς την μητροπολιτική Ελλάδα, μέσα από απίστευτες πεζοπορίες εκατοντάδων χιλιομέτρων και υπό την απειλή της σφαγής από τους Τσέτες. Στις 27 Αυγούστου / 9 Σεπτεμβρίου ο Τουρκικός στρατός εισήλθε εις την Σμύρνη. Η πόλη ζει εφιαλτικές στιγμές αγωνίας, τρόμου και βαρβαρότητος. Φωτιά, σφαγές, αιχμαλωσία και ο μαρτυρικός θάνατος του μητροπολίτη Χρυσοστόμου.

Ο τραγικός επίλογος ολοκληρώνεται με τη συνθήκη που υπογράφτηκε στις 30 lανουαρίου 1923 στη Λοζάννη, όπου και καθοριζόταν η ανταλλαγή των εναπομεινάντων πληθυσμών της Μικράς Ασίας, πλην αυτών της Κωνσταντινούπολης και των νησιών Ίμβρου και Τενέδου, ενώ από την πλευρά της Τουρκίας οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί της Δ. Θράκης παρέμειναν αμετακίνητοι.

Την περίοδο του Μεσοπολέμου και παρά τα τεράστια οικονομικά προβλήματα που συσσωρεύθηκαν, η Ελλάς δεν θα έπρεπε να εγκαταλείψει τις μεγαλοϊδεατικές βλέψεις της, ούτε να προσπαθήσει να δημιουργήσει σχέσεις καλής γειτονίας με το νικητή του Μικρασιατικού Πολέμου.

Ένα από τα κύρια κοινωνικά προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπισθούν από τις Ελληνικές Κυβερνήσεις, ήταν η περίθαλψη. διατροφή και ένταξη των προσφύγων στην Kοινωνική ζωή της Χώρας, κάτι το οποίο πολλές φορές ήτο δυσχερές, λόγω της αρνητικής διαθέσεως και στάσεως ορισμένων εντοπίων πληθυσμών ως προς την αποδοχή των από αρχαιοτάτων χρόνων Ελληνικών πληθυσμών της Ανατολίας.

Το Ελληνικό Έθνος δεν θα πρέπει να ξεχάσει τη συρρίκνωσή του, την απώλεια της Μ. Ασίας, τους διωγμούς και τις εκκαθαρίσεις των μικρασιατικών και ποντιακών πληθυσμών, την απώλεια της Β. Ηπείρου, την Ανατολικήν Ρωμυλία και την παράνομη κατοχή του Β. Τμήματος της Κύπρου, θα πρέπει δε να διεκδικεί πάντοτε το δίκαιον και Εθνικώς ωφέλιμον. Είναι ιστορικό χρέος εκάστης οικογενείας να μεταδίδει την ιστορικήν μνήμην εις τους νεωτέρους, οι οποίοι θα διατηρήσουν την Εθνικήν μας ταυτότηταν, σε μία ομογενοποιημένη και παγκοσμιοποιημένη κοινωνίαν.